Sojabonen

Soja vormt een essentieel onderdeel van het wereldwijde voedselsysteem. Soja is rijk aan eiwitten en ook populair buiten Azië, waar de plant oorspronkelijk vandaan komt. Nu is het zelfs de meest verbouwde peulvrucht ter wereld. Soja wordt al meer dan 9000 jaar geteeld en in de Chinese oudheid werd soja gezien als een primaire levensbehoefte. Het was zo populair omdat het rijk is aan eiwitten. Daarnaast werd het uitgeperst voor olie, dat nu een groot deel uitmaakt van alle plantaardige olie die wereldwijd wordt geconsumeerd.  

Soja heeft zijn populariteit vooral te danken aan de hoge voedingswaarde (1). Soja, dat meer eiwitten per hectare oplevert dan welk gewas dan ook, bevat bovendien ook vitamine K en grote concentraties ijzer, fosfor, koper, kalium, magnesium, zink, selenium en calcium. Soja is verkrijgbaar in veel verschillende vormen en producten, zoals tofu, sojamelk, miso, tempé en edamame, allemaal even lekker.  

Ondanks de veelzijdigheid en de hoge voedingswaarde, wordt driekwart van alle soja die wordt geproduceerd, niet gebruikt voor menselijke consumptie, maar als diervoeder (2). Er is alleen erg veel soja nodig om een klein stukje vlees te produceren. Dit laat zien dat het voedselsysteem niet altijd even efficiënt is. De pluimveehouderij is de veeteeltsector waar de meeste soja wordt gebruikt. Daarna volgen de varkenshouderij, de zuivelsector en de rundveehouderij (3).  

Knorr NL Sojabonen

Doordat de vleesconsumptie nog steeds toeneemt, en dat ook in de toekomst zal blijven doen, wordt het een uitdaging om soja op een duurzame manier te produceren. De productie van soja kan leiden tot ontbossing, wat slecht is voor de natuurlijke ecosystemen in bijvoorbeeld de Amazone, de Cerrado en de Chaco, waar talrijke bijzondere dieren leven, zoals jaguars, reuzenmiereneters en gordeldieren.  

Gelukkig wordt er vooruitgang geboekt. Gezamenlijke marktinitiatieven proberen de negatieve effecten van de sojaproductie een halt toe te roepen. Zo heeft het Amazon Soy Moratorium de door de sojaproductie veroorzaakte ontbossing in de Amazone bijna volledig gestopt. Unilever, het moederbedrijf van Knorr, werkt actief samen met andere sectoren en belanghebbende ngo's om de ontbossing van de Cerrado te stoppen. Unilever geeft het goede voorbeeld door voor zijn producten (zoals de mayonaise van Hellmann's) sojaolie met een duurzaamheidscertificaat te gebruiken en normen voor duurzaam inkopen actief te promoten.  

Uiteindelijk is het echter essentieel om de vraag naar soja als veevoeder omlaag te brengen als we de ontbossing als gevolg van de sojaproductie willen terugdringen. Een verschuiving richting plantaardige voedingsmiddelen, waaronder soja, zal helpen de vraag naar soja als veevoeder te verlagen, waardoor kwetsbare ecosystemen minder onder druk komen te staan en de beschikbaarheid van voedzame, eiwitrijke voedingsmiddelen toeneemt.   

1. World Wildlife Fund / Royal Society for the Protection of Birds. 2017. Risky Business (p. 30). [ONLINE - PDF] [Laatst geraadpleegd in april 2020] 

2. World Wildlife Fund. 2016. Soy Scorecard. [ONLINE - PDF] [Laatst geraadpleegd in april 2020]

3. USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 28 (2015). [ONLINE - PDF] [Laatst geraadpleegd in april 2020]